Duurzame burgerinitiatieven
Be Planet, Stad Turnhout en Elia bundelen de krachten om samen te investeren in een duurzame samenleving door concrete en innovatieve burgerprojecten financieel te ondersteunen.
Be Planet, Belgische stichting van openbaar nut, geeft een boost aan de ecologische transitie in België door de brug te slaan tussen enthousiaste burgers, geëngageerde bedrijven en lokale overheden. Stad Turnhout sloot zich aan bij de doelstellingen van Be Planet. Ondersteund door Elia lanceerden de partners een oproep aan Turnhoutse burgers, bedrijven en verenigingen om plannen in te dienen die tot positieve en tastbare oplossingen kunnen leiden om van Turnhout een klimaatbestendige en duurzame stad te maken. De focus van de oproep lag op vier thema’s: voeding, natuur & groen in de stad, schone energie en de circulaire economie.
Twaalf dossiers werden ingediend, de jury koos daaruit vijf laureaten die financiële steun krijgen om hun project verder uit te werken. De vier vooropgestelde thema’s komen doorheen de goedgekeurde projecten allemaal aan bod.
Deze vijf laureaten werden gekozen:
Zwam-it tovert koffiedik om in overheerlijke oesterzwammen
Wat? Deze recent opgerichte vereniging wil een doe-het-zelf kit ontwerpen waarbij consumenten hun eigen koffiedrab gebruiken voor de kweek van home grown oesterzwammen. De growkit zal bestaan uit alle nodige materialen en grondstoffen en is vergezeld van een receptenboekje.
Voor de productie van de growkits zal de organisatie een beroep doen op mensen tewerkgesteld in de sociale economie.
Doelstelling? Inwoners van Turnhout sensibiliseren en helpen bij de eerste stappen rond duurzame, plantaardige, lokale voeding. Oesterzwammen zijn een volwaardige vleesvervanger en dragen bij tot een lagere vleesconsumptie wat een vermindering van de CO2 uitstoot met zich meebrengt.
Ook creëert Zwam-it een bewustwording omtrent het gebruik en hergebruik van afvalstromen. Omdat gebruikers zelf hun handen uit de mouwen steken, hun eigen 'afval' verwerken tot voedzame plantaardige producten en hierbij hun eigen ‘winst’ kunnen oogsten, komen ze in aanraking met de vele toepassingen en mogelijkheden van circulaire economie.
De klimaatimpact van dit project laat zich voelen in een vermindering van de CO2-uitstoot door 'afval' om te zetten in plantaardige proteïnen. De gebruikers worden na de oogst gestimuleerd om het uitgewerkte substraat te verwerken in de tuin, moestuin, plantenbak of border. Hierdoor boost men het bodemleven en fixeert men CO2.
Campina Energie lanceert ‘Turnhout, zonnestad voor iedereen’
Wat? Deze coöperatie zet zich in voor een rationeel energieverbruik en lokale opwekking van energie op basis van hernieuwbare energiebronnen in de Antwerpse Kempen.
Doelstelling? Met het project 'Turnhout, zonnestad voor iedereen' willen ze na een gunstig verlopen onderzoeksfase waaruit voldoende potentieel blijkt, meer zonnepanelen installeren in de stad om een daadwerkelijke en meetbare bijdrage te leveren aan de CO2 reductie op het Turnhoutse grondgebied en aan de regionale campagne Kempen 2030.
Hoe? De onderzoeksfase bestaat uit twee delen.
De eerste fase bestaat uit het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om PV installaties te plaatsen met en voor Turnhoutse verenigingen. Die zijn in de eerste plaats bekommerd om hun leden/bezoekers en de activiteiten die ze voor hen organiseren. Terecht. Het ontbreekt hen vaak aan de kennis en de financiële middelen om te investeren in hernieuwbare energie. Ook de gebouwen die ze betrekken, worden vaak door meerdere verenigingen of organisaties gebruikt. Door de voorbeeldrol die de vereniging speelt, kunnen ook leden en bezoekers gemotiveerd worden om te investeren in hernieuwbare energie. Of beter nog, ze kunnen hun vereniging, instelling of organisatie ondersteunen door via de coöperatie zelf mee te investeren in het project.
Daarnaast wil Campina Energie ook mikken op particulieren en onderzoeken of een project zoals 'Gent zonnestad’ kan vertaald worden naar Turnhout. Daarvoor gaan ze op verkenning bij en wisselen ze gegevens uit met andere energiecoöperaties en starten ze onderzoek naar potentiële geïnteresseerden in Turnhout.
Als uit beide onderzoeken voldoende potentieel blijkt, willen ze in een volgende fase overgaan tot concrete realisaties en het plaatsen van PV installaties bij de geïnteresseerde partners. Die uitvoering van deze fase valt evenwel buiten deze projectoproep.
Propere lucht op kamp dankzij het initiatief ‘mobiele groenstroom installatie’ van Scouts & Gidsen Sint-Lucas
Wat? Deze scoutsgroep wil de voetafdruk van kampen verlagen door over te schakelen op mobiele, groene stroom. Zo wordt het gebruik van dieselgeneratoren vermeden en zijn de talloze autoritten naar boerderijen waar hun koelkasten staan overbodig.
Hoe? Afgedankte zonnepanelen nieuw leven inblazen door ze te koppelen aan een off-grid omvormer, die zonder aansluiting op het net, de energie van de zon omzet in elektriciteit voor o.a. koelkasten, muziekinstallatie, …
Het project is op een kleinere schaal al eens getest en goedbevonden. Daarom is de scoutsgroep van plan deze installatie volledig verhuurbaar te maken zodat andere jeugdbewegingen dit ook kunnen gebruiken en zo hun voetafdruk verminderen.
Wat de klimaatimpact betreft, zorgt deze manier van stroomopwekking ervoor dat er geen fijn stof, CO2 en andere schadelijke stoffen in de omgeving terechtkomen wat een schonere speelomgeving voor de kinderen geeft. Daarnaast zorgt de recuperatie van de zonnepanelen voor een verkleining van de afvalberg en is het grootste deel van de gebruikte materialen voor de installatie volledig recycleerbaar.
De Rosse Bie lanceert het project ‘Help het klimaat’
Wie? De Rosse Bie is een imkervereniging die in 1912 in Oud-Turnhout opgericht werd. Ze wil de bijenteelt in de meest ruime zin stimuleren om zo te streven naar de instandhouding van een evenwichtig leefmilieu.
Wat? De Rosse Bie wil de stad Turnhout groener maken en een bijdrage leveren aan de biodiversiteit door twee projecten te lanceren.
Krokusbollen uitdelen aan het 4de leerjaar die in hun lessenpakket over bloemen, planten en bestuiving leren. Hierdoor zullen de kinderen meer voeling krijgen met de natuur door (thuis) zelf de handen uit de mouwen te steken zoals de bollen planten, verzorgen en onderhouden.
Krokussen in de tuin, in een bloempot op het terras of platte daken kunnen in het voorjaar insecten aantrekken die ook noodzakelijk zijn voor de bestuiving van andere landbouwgewassen. Door dit vroeg stuifmeelaanbod van de krokussen krijgen de insecten/bestuivers betere ontwikkelingskansen om uit te groeien tot gezonde sterkere volkeren.
De bijenhal van de Stadsboerderij opfrissen en onderhouden door onder andere de bijenkasten te vervangen zodat deze een mooie, attractieve publiekstrekker blijft. Zo kan ze verder gebruikt worden voor demonstraties, cursussen, voordrachten rond het imkeren, de bestuiving, de solitaire bijen, … die op vraag van scholen, verenigingen of particulieren georganiseerd worden.
VZW KMSL Muylenberg legt een droomtuin aan
Wie? KMSL Muylenberg is een vzw actief op de terreinen gezondheid, welzijn en leerlingenbegeleiding, voornamelijk gericht op dienstverlening binnen het arrondissement Turnhout.
De vereniging is momenteel bezig aan een nieuwbouwproject in de Mermansstraat dat in september 2019 klaar moet zijn. In het kader van deze nieuwbouw is ook de aanleg van een droomtuin voorzien, een mooi stukje groen in het centrum van Turnhout dat voor iedereen toegankelijk is.
De droomtuin zet maximaal in op ontmoeting, sociale inclusie en educatie door verschillende activiteiten te organiseren en de tuin op verschillende manieren aan te leggen. Zo brengen ze de natuurbeleving dicht bij de bewoners en bezoekers. Een greep uit de vele ideeën: een grote nestschommel, een ergonomische omkadering voor het tuinatelier, een voeltotem en zintuigprikkelende elementen, educatieve activiteiten voor kleuters, …
Daarnaast wordt er veel aandacht geschonken aan het versterken van de biodiversiteit zodat de tuin samen met de tuin van Natuurpunt een stapsteen kan zijn voor (migrerende) soorten en als klimaatbuffer kan fungeren. Meer biodiversiteit en meer natuur versterkt ook het welzijn en de gezondheid van bewoners en bezoekers, en zorg is net de corebusiness van Muylenberg.
Samen met de Natuurpunt Tuin vormt de toekomstige droomtuin van Muylenberg een prachtige luwteplek en heeft ze naast haar rol als klimaatbuffer en het werken aan een klimaatrobuuste stad (door het verminderen van het hitte-eiland effect) ook een functie in het versterken van stilte, rust en ruimte als leefkwaliteit in de stad.